PLAN B – Opmaat naar een nieuwe wereld

Ik sprak gisteren een ‘private investor’ die 80% van zijn kapitaal investeert in de oude economie in de verwachting daar een redelijk rendement op te maken. Hij investeert ook 20% in de nieuwe economie, want – zo redeneert hij – als dat niet zou gebeuren dan verdampt uiteindelijk al zijn kapitaal…..
Plan A – business as usual – staat op instorten.

Lester Brown en Herman Wijffels waren de keynote speakers op het “Breaking the Investment Barriers for Plan B” – congres dat Marcel de Berg heeft georganiseerd op de SS Rotterdam. Zij schetsten de toestand van onze huidige wereld:

• Food shortages, veroorzaakt onder meer door de bevolkingsgroei, toenemende welvaart, de conversie van graan naar energie [let op: van een tank ethanol kan je een jaar lang eten] en de kwalitatieve verarming van het milieu.
• Water shortages. In bijvoorbeeld India zijn 21 miljoen waterputten die het waterniveau doen dalen en 175 mln mensen zijn afhankelijk van overpumping
• De iceshields in Groenland en Antarctica nemen snel af en ook de omvang van de gletsjers op andere plaatsen in de wereld neemt al 19 jaren achtereen af. Indien het ijsdek van Groenland volledig zou smelten neemt het zeeniveau wereldwijd 7 meter toe. 1 meter zou voor de rijstproductie in Bangladesh en andere rivierdelta al catastrofaal zijn.
• De fossiele voorraden van olie, gas en rare earths nemen snel af. Voor fossiele brandstoffen bestaan substituten, maar voor water niet….

Het laat zich eenvoudig voorspellen dat de voedsel en energieprijzen (sterk) gaan stijgen, terwijl het aantal wereldburgers die hongerig zijn weer toeneemt van recent 820 mln tot nu om en nabij het miljard! Het aantal failing states neemt toe: Afghanistan, Jemen, Ethiopië en Kongo en de overlast van terrorisme, drugs en piraterij kosten de westerse landen heel veel middelen.
Landen zoals China, Zuid-Korea en Saoedi-Arabië hebben voor 15 mln ha. landbouwgrond opgekocht. Dat is meer dat productiegebied van graan en maïs in de VS. Wat zouden de lokale mensen ervan vinden wanneer grote hoeveelheden voedsel wordt geëxporteerd terwijl je zelf honger hebt…

Kortom, er is geen beschaving overeind gebleven dat niet op duurzame wijze omgaat met haar natuurlijke bronnen.
Lester Brown is geen onheilsprofeet. Zijn Plan B omvat vier doelstellingen:

1. Carbon emissies 80% omlaag brengen
2. De bevolkingsomvang stabiliseren op 8 miljard
3. Armoede uitbannen
4. Herstellen van alle‘support systems within sustainable yield limits’

Hier zijn allerlei oplossingen voor. Gelukkig zijn er ook al goede initiatieven zoals Desert tech van een Duits consortium onder leiding van RE, die zonne-energie op grote schaal wil opwekken in Noord-Afrika en de enorme groei van het aantal windmolens in China.

Wanneer zetten we nu echt de transitie in?
Moeten we wachten op een ‘pearl harbour’ die direct een mind shift teweeg bracht waardoor de Amerikaanse regering  in een paar maanden de auto industrie volledig deed transformeren tot een assembly line van het benodigde aantal vliegtuigen.

Het congres bracht investeerders samen met mensen die bekend zijn met de uitdagingen waar wij als wereld voor staan. De miljarden aan spaargelden van de pensioenfondsen moeten in brokjes beschikbaar worden gemaakt om de transitie op gang te brengen. De markt behoort in haar prijzen de ware schaarste verhoudingen weer te geven, zodat betere beslissingen kunnen worden genomen. Een meshwork werd opgezet om de belangen en mogelijkheden te vervlechten.

Wat kon ik eraan bijdragen?
In de discussies benadrukte ik dat het niet A versus B moet worden. Appreciative Inquiry indachtig zullen we eerst de verbinding met de oude wereld moeten maken. Pas als de verbinding er is en het wederzijds vertrouwen voldoende aanwezig dan zijn bijvoorbeeld de investeerders bereid hun backcasting risk models te laten voor wat ze zijn en de huidige uitdagingen en toekomstige consequenties als uitgangspunt te kiezen voor hun investeringsbeslissingen. De nieuwe wereld zal haar mantel van nieuwe instituties, waarden, ethische principes, en bewustzijn om de oude wereld heenslaan, waardoor die oude wereld zich wel kan aanpassen, maar niet hoeft te degenereren tot angstige en onwenselijke niveaus.

Je kunt alleen het mogelijke doen. In mijn geval, onder meer:

• Koplopers omarmen en stimuleren andere te inspireren ook het beste in zichzelf vrij te maken.
• Herstellen van vertrouwen. In mei 2010 organiseerden wij het Slow Trust Event.
• Waarderend onderzoek: verbindt elkaar op de gemeenschappelijke uitdagingen; betrek stakeholders bij iedere verbetering, en co-creëer de gewenste toekomst. OP 3 juni 2010 organiseerden wij het AI DialoogDiner, om het gedachtegoed te verspreiden
• Samen leren, zoals we hebben uitgezet in het boek  Krachtbron van een lerende organisatie (Hoogedijk et al.,2010)
• Monitor de gangbare praktijk, leer van de resultaten en pas de verbeteringen direct toe.
  Het speelkwartier is voorbij. Gebruik de kennis die er is.