De oneindige reis van SDO

Nog niet zo lang geleden waren bij SDO – Stichting Deeltijd Opleidingen – 20.000 MBO- studenten en 20.000 HBO-studenten ingeschreven. Het instituut was in 2011 gehonoreerd met een HBO-licentie en telde al vele geaccrediteerde programma’s. Het maakte optimaal gebruik van de Wet vermindering afdracht loonbelasting (WVA) waardoor voor bedrijven het opleiden van personeel aanzienlijk goedkoper was. Zo goedkoop dat er misbruik van gemaakt werd en de overheid – anno 2014 – plots de regeling stopte.

Het aantal inschrijvingen kachelde omlaag en SDO heeft ondanks vele bezuinigingen en ontslagen de neergang niet kunnen keren. Ook de kwaliteit kwam onder druk, innovaties bleven achter en er was nauwelijks aansluiting op de veranderingen in de maatschappij.

Dit alles gebeurde ver voor mijn tijd: ik ben pas recent verantwoordelijk voor het wel en wee van SDO. Na het lezen van Simon Sinek’s “The infinite game”(2019) kreeg de geschiedenis van SDO een nieuw perspectief.

Volgens Sinek zijn er twee soorten spellen: eindige en oneindige spellen.
Een eindig spel wordt gespeeld door spelers die elkaar kennen. Er zijn vaste spelregels. Als de spelers het einddoel bereiken is het spel afgelopen. Er zijn winnaars en verliezers. Dikwijls zijn de spelers duidelijk te herkennen en ziet een scheidsrechters toe op de handhaving van de regels en bestraft de overtredingen conform diezelfde regels. In een eindig spel is er altijd een begin, een midden en een eind.

Een oneindig spel daarentegen wordt gespeeld door bekende en onbekende spelers. De regels zijn niet altijd precies vastgesteld of overeengekomen. Er zijn misschien gewoonten of wetten die bepalen hoe de spelers het spel spelen, maar variëren en afwijken mag. Het staat alle spelers vrij te bepalen hoe ze het spel spelen.

Een oneindig spel heeft een oneindige horizon. En omdat er geen concrete eindstreep is, en het spel nooit echt afloopt, kun je in een oneindig spel ook niet ‘winnen’ of verklaren dat iets of iemand de ‘beste’ is, want wie zegt dat je dat morgen ook nog bent. Door de eindeloze voortzetting van het spel staat het spelen centraal. En de voldoening die je daaruit haalt.

Kortom het leven, een huwelijk, een vriendschap, een bedrijf: het zijn voorbeelden van ontwikkelingsprocessen, geen wedstrijden.

Volgens Sinek is nu de vraag met welke mindset we onze oneindige spellen spelen. Wij mensen zijn van nature geneigd tot snelle oplossingen voor problemen en kiezen liever voor snelle winst dan voordelen op lange termijn. We zien het leven in termen van successen en mislukkingen; we zien winnaars en verliezers….

We weten maar al te goed waar deze automatische mindset toe leidt. Indien CEO’s getuigen van een eindige mindset is de kans groot dat hun bedrijven defensief reageren op nieuwe technologieën; dat ze voor massaontslagen kiezen om aan een arbitrair plan te voldoen; dat zij aandeelhouders gehoorzamen ten koste van medewerkers en klanten; dat ze oneerlijke en onethische bedrijfspraktijken toepassen, en dat ze hun managers belonen met hoge bonussen waaruit meer eigen belang blijkt, dan betrokkenheid bij hun eigen organisatie. De werksfeer verziekt, de loyaliteit en betrokkenheid nemen af en veel werknemers voelen zich onzeker en bezorgd.

Het is veel moeilijker om een oneindige mindset aan te nemen en op zoek te gaan naar een goede zaak die ons inspireert; onszelf te omringen met anderen die zich ook inzetten voor deze goede zaak, mensen van wie we op aankunnen en die ons vertrouwen. Het vereist moed om leiding te geven als de risico’s groot zijn, risico’s die ons geld of zelfs onze banen kosten. Er is leidersmoed voor nodig om de lat hoger te leggen dan de wet vereist, en een hoog ethisch niveau toe te passen. Het is moeilijker op zoek te gaan naar een waardige rivaal met wie we onszelf kunnen vergelijken, een rivaal die ons voortdurend stimuleert tot verbetering. Het vereist discipline om onszelf er steeds aan te herinneren dat onze goede zaak belangrijker is dan de specifieke strategie die we op dit moment volgen.

Terug naar het SDO van weleer. Het gaat er niet om mijn voorgangers de maat te nemen, maar na het lezen van infinite games weet ik dat directies met een eindige mindset alleen onder druk van omstandigheden noodgedwongen grote en strategische koersveranderingen toepassen, en vaak: too little, too late.

Anno 2018 kwam de accreditatie zelfs in gevaar. En dat kan voor een hogeschool het einde betekenen…

Het bestuur van SDO werd in mijn schoot gelegd. Het alternatief voor de oud-bestuurders was een euro vergoeding voor een eerloze overname door een concurrent. Nu was er nog de hoop dat SDO de laatste grashalm zou vinden om zich aan vast te klampen en te overleven.

Met weinig ervaring, maar een goede aansluiting op mijn missie nam ik met veel drive en ideeën de uitdaging aan om SDO te moderniseren.

SDO werd “SDO Hogeschool voor Moderne Bedrijfskunde”, met een aangescherpte visie en veel nieuwe en beter samenhangende kennismodulen. Samen met Jan Rouma ontwikkelden we ook een innovatieve leerlijn met praktijkgericht onderzoek, waardoor de studenten betere werkstukken gingen maken en we uiteindelijk toch de accreditatie binnenhaalden.

Volgens Sinek, weten ook visionaire leiders niet wat de toekomst brengen zal. Ze hebben wel een duidelijk toekomstbeeld dat nog niet gerealiseerd is – hun goede zaak – en zijn voortdurend op zoek naar ideeën, kansen en nieuwe technologieën, die hun zaak vooruit kunnen helpen.

Onze goede zaak is de ambitie mensen en organisatie te ondersteunen in hun transformatie naar nieuwe organisatievormen en werkwijzen. De wereld verandert snel, en zelfs in een exponentieel tempo, en onze uitdagingen worden steeds complexer, waardoor oude oplossingen minder goed, tot averechts werken. Het moet anders. In deze evolutionaire sprong zullen we ons gezamenlijk lerend en innoverend vermogen nodig hebben om een veilige en sociaal rechtvaardige toekomst te creëren met een verantwoorde druk op het ecologisch systeem. Daar wil het nieuwe SDO aan bijdragen, door het leren dichter op de werkvloer te brengen; door nieuwe beproefde kennis en vaardigheden beschikbaar te stellen; door eigentijdse vaardigheden te stimuleren en innovatieve leervormen aan te reiken.

Een HBO met een oneindige mindset helpt studenten hun talenten te ontdekken, hun leerstijl te optimaliseren, en hun eigen passie te vinden.  Zij ontwikkelen zich als persoon en als professional, waardoor ze een positieve impact kunnen creëren, in winkels, fabrieken, gemeenten en ministeries…

SDO ontwikkelt een gemeenschap van deskundigen op velerlei terreinen, die samenwerken en zich scharen onder onze gemeenschappelijke ambities. Congruent met de inhoud die wij voorstaan.

Wij hebben onze eerste stappen gezet en zijn er nog vele van plan.  We weten dat we niet alle antwoorden hebben en we niet alles onder controle hebben. We weten wel dat een eigentijdse business school nodig is, een hogeschool voor moderne bedrijfskunde. En we weten ook dat we van elkaar op aan kunnen en dat we een goede zaak als leidraad hebben. Wie heeft de moed ons te volgen, mee te doen en het verschil te maken?